با شروع فصل سرما، خیلی از صاحبان خانه با یک مشکل آزاردهنده روبهرو میشوند: قفل و دستگیره پنجره دوجداره به سختی میچرخد، سفت میشود یا حتی گیر میکند. این موضوع اگر بهموقع بررسی نشود، میتواند باعث خرابی کامل دستگیره، قفل، یراقآلات و حتی افت عملکرد کل پنجره شود. شناخت دلایل اصلی این مشکل، اولین قدم برای پیشگیری و تعمیر اصولی آن است.
۱. تأثیر مستقیم سرمای هوا بر فلزات قفل و یراقآلات
فلزات در هوای سرد دچار انقباض حرارتی میشوند. این انقباض باعث میشود قطعات داخلی قفل و مغزی دستگیره کمی به هم فشرده شوند. همین موضوع ساده باعث افزایش اصطکاک و در نهایت سفت شدن عملکرد دستگیره و قفل میشود. هرچقدر کیفیت یراقآلات پایینتر باشد، این مشکل شدیدتر خود را نشان میدهد.
۲. خشک شدن یا فاسد شدن گریس داخل قفل
یکی از شایعترین دلایل سفت شدن قفل در زمستان، خشک شدن روانکنندهها است. گریسی که در تابستان عملکرد روانی دارد، در سرمای زمستان سفت میشود یا خاصیت روانکنندگی خود را از دست میدهد. در این حالت، چرخش مغزی قفل سخت میشود و فشار زیادی به دستگیره وارد میگردد.
۳. رگلاژ نبودن پنجره و فشار بیش از حد به قفل
اگر پنجره دوجداره بهدرستی رگلاژ نشده باشد، در فصل سرما به دلیل تغییر ابعاد فریم و لنگه، فشار مضاعفی به زبانه قفل وارد میشود. این فشار باعث میشود هنگام باز و بسته کردن، دستگیره به سختی حرکت کند یا حتی در حالت نیمهگیر باقی بماند.
۴. نفوذ رطوبت و یخزدگی داخل قفل
در برخی ساختمانها، نفوذ آب باران و رطوبت به داخل قفل اتفاق میافتد. وقتی هوا به شدت سرد میشود، این رطوبت میتواند موجب یخزدگی جزئی در مکانیزم داخلی قفل شود. نتیجه آن چیزی نیست جز گیر کردن دستگیره، خشکی حرکت و حتی خطر شکستن مغزی.
۵. فرسودگی قطعات داخلی دستگیره و مغزی قفل
دستگیره و مغزی پنجره دوجداره هم مثل هر قطعه مکانیکی عمر مفید دارند. استفاده مداوم، فشار اضافی، نصب غیر اصولی یا گذشت زمان باعث میشود قطعات داخلی دچار خوردگی و ساییدگی شوند. در زمستان این استهلاک سریعتر خودش را نشان میدهد.
۶. استفاده از دستگیره و قفل بیکیفیت
متأسفانه در بسیاری از پروژهها از یراقآلات ارزانقیمت و بیکیفیت استفاده شده است. این نوع قفلها در برابر تغییرات دمایی مقاومت لازم را ندارند و اولین نشانه خرابی آنها، سفت شدن در سرماست.
راهکارهای اصولی برای رفع سفتی قفل و دستگیره در زمستان
برای جلوگیری از خرابیهای پرهزینه، بهتر است بهجای فشار آوردن به دستگیره، از روشهای درست استفاده شود:
- سرویس و روانکاری تخصصی قفل با اسپری سیلیکون
- رگلاژ کامل پنجره دوجداره
- تعویض مغزی قفل فرسوده
- بررسی مسیر نفوذ رطوبت
- تعویض دستگیرههای بیکیفیت با مدلهای استاندارد
هزینه تعمیر سفت شدن قفل و دستگیره پنجره در زمستان چقدر است؟
هزینه تعمیر به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- میزان خرابی قفل
- نیاز یا عدم نیاز به تعویض مغزی
- نوع دستگیره (ساده، ضدسرقت، دوحالته)
- برند یراقآلات
- نیاز به رگلاژ کامل پنجره
بهطور میانگین:
- روانکاری و سرویس ساده: از حدود ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان
- تعویض مغزی قفل: از حدود ۷۰۰ هزار تا ۱.۵ میلیون تومان
- تعویض کامل دستگیره: از ۹۰۰ هزار تا ۲.۵ میلیون تومان (بسته به برند)
قیمتها در شهرهایی مثل تهران و کرج بسته به دستمزد و نوع خدمات کمی متغیر است.
آیا ادامه استفاده از دستگیره سفت خطرناک است؟
بله، ادامه استفاده از دستگیره سفت میتواند باعث:
- شکستن کامل دستگیره
- خرابی زبانه قفل
- افتادگی پنجره
- آسیب به یراقآلات دیگر
- حتی باز نشدن کامل پنجره در مواقع اضطراری شود
جمعبندی نهایی
سفت شدن قفل و دستگیره پنجره در سرمای زمستان یک مشکل رایج اما کاملاً قابل پیشگیری است. اگر در اولین نشانههای خشکی و سفتی، سرویس و رگلاژ اصولی انجام شود، نهتنها از هزینههای سنگین جلوگیری میشود، بلکه عمر مفید پنجره چندین سال افزایش پیدا میکند. در شهرهایی مثل تهران و کرج که تغییرات دمایی شدید است، سرویس سالانه یراقآلات یک ضرورت محسوب میشود، نه یک انتخاب.
